Broker

Šta je i ko je broker

U savremenim tokovima poslovanja sve češće se susrećemo sa pojmovima kao što su berza, broker, valute, forex-broker, brokerske kuće, berzanski posrednik i slično. Sem toga živimo u vremenima gde berzansko poslovanje i trgovina na svetskom finansijskom tržištu više nije nikakva nepoznanica, a sve je više onih koji se interesuju za ove vrste poslova. Među najčešće korišćenim pojmovima možemo izdvojiti termin broker iz razloga što vrlo često dolazi do nepoznanica i dilema – šta je to broker ili – ko je broker? Jedna od definicija koja može pojasniti naziv kao poslovno zanimanje, glasi – broker je lice koje je položilo stručni ispit pred Komisijom za hartije od vrednosti i steklo licencu za obavljanje brokersko-dilerskih poslova. Da bi to lice koje poseduje licencu moglo da radi kao broker, treba da je zaposleno unutar neke brokerske kuće. Dalje, broker u svom poslovanju kao osnovnu ulogu ima da zastupa interese klijenata koji su ukazali poverenje brokerskoj kući za koju radi. Zastupanje klijenata se tačnije odnosi na posredovanje u berzanskom trgovanju (trgovanje akcijama/deonicama) u svemu na način koji je klijent striktno definisao instrukcijama u nalogu za trgovanje. Istovremeno je na transparentan način obezbeđena javnost svih aktivnosti na tržištu hartija od vrednosti, kao što propisi obavezuju svaku brokersku kuću, a to se dalje reflektuje na potrebe profesionalnog obavljanja posla brokera koji obavlja posao unutar te kuće. Transparentnost i javnost je postignuta time što broker sve nalago klijenata unosi i elektronski sistem berze za vreme obavljanja trgovine.

Usluga brokera prema klijentu se sastoji i u davanju opšte poznate informacije koja sadrži opštu sliku tržišta, obračunsku cenu akcije, poslednju postignutu cenu akcije u trgovanju na berzi, obim ponude i tražnje na berzi za određenom akcijom i niz drugih relevantnih činjenica. Broker nema pravo da klijentu sugeriše konačnu investicionu odluku, već klijent samostalno odlučuje o tome dajući osnovne elemente naliga za trgovanje. To znači, da broker treba da obezbedi klijentu mogućnost i sve potrebne uslove da odluka klijenta bude izražena kao njegova slobodna volja zasnovana na korisnim informacijama. Sve informacije klijentu treba da budu dostupne iz izvora kao što su ažurirani izveštaji, dokumenta, analize i ostale korisne informacije od brokera.

Sve češće se susrećemo i sa terminom forex-broker, što je takođe poslednjih godina sve više prisutno i dostupno korisnicima interneta. Forex-broker je pravno lice koje se bavi posredničkim poslovanjem na forex tržištu i slično poslovanju brokera na berzi (Stoch Exchange) obavlja brokerske poslove na globalnom finansijskom tržištu valuta (Foreign Exchange). Budući da je forex tržište necentralizovano tržište, informacije koje forex broker obezbeđuje u sklopu usluga svojim klijentima su takođe transparentne i od ključne važnosti za donošenje odluka klijenta o trgovinskoj transakciji. Forex- broker svoj interes ostvaruje kroz naplatu spread-a, što predstavlja razliku između kupovne i prodajne cene valutnog para, a po obavljenoj transakciji. Trgovina na međunarodnom tržištu valuta se obavlja posredstvom brokerske kuće koja svojim klijentima nudi paket usluga sa komletnom podrškom i informacijama o svetskim valutama, ali je sve češće u ponudi kompleksna ponuda koja sadrži i ostale finansijske instumente pa je i poslovanje postalo kompleksnije. Velike i ozbiljne brokerske kuće (poput KapitalRS-a, vodećeg brokera kod nas) pored forex platformi nude bogate pakete usluga gde su uključeni svi svetski finansijski derivati, tako da termin forex-broker sve češće zamenjuje univerzalni naziv – broker.